CroDea spełnia marzenia...: Dieta śródziemnomorska na liście UNESCO

Nie ma turysty, dla którego ważnym elementem pobytu (a może i najważniejszym) nie byłaby lokalna kuchnia. Wyjeżdżając do obcego kraju chcemy spróbować tamtejszych przysmaków, bo tak naprawdę lokalna kuchnia stanowi nieodzowny, nierozerwalny element całej kultury.
Chętnie sięgamy wówczas głównie po ryby i owoce morza, wzbogacone sezonowymi dojrzewających w słońcu warzywami podanymi w postaci aromatycznych sałat, makaronów oraz pitego z umiarem wina. Cieszą się również powodzeniem dania na bazie makaronu i ryżu. Wszystkie te potrawy smakują wyśmienicie z odrobiną ziół takich jak rozmaryn, oregano, bazylia, szałwia, tymianek i odrobiną czosnku oraz oliwy z oliwek. To właśnie oliwa z oliwek jest podstawą kuchni śródziemnomorskiej, która nadaje oryginalny smak potrawom.

Smak świeżego, chrupiącego pieczywa maczanego w oliwie z dodatkiem posiekanego czosnku i pietruszki podawanego bardzo często na przystawkę w restauracjach wielu z nas ma do dziś w ustach! Można powiedzieć, że oliwa króluje na śródziemnomorskich stołach i bez niej żadna potrawa nie smakuje tak wyśmienicie.

źródło: http://www.maslinovoulje.hr

O walorach smakowych i zdrowotnych kuchni śródziemnomorskiej nie trzeba nikogo przekonywać. Dowodem na to jest fakt, że w grudniu 2013 na listę niematerialnego dziedzictwa kultury UNESCO została wpisana dieta śródziemnomorska.

Dietę śródziemnomorską zgłosiły do wpisu kraje regionu: Portugalia, Cypr, Chorwacja, Grecja, Hiszpania, Włochy i Maroko. Dieta ta to według UNESCO "zespół tradycyjnych praktyk, wiedzy i umiejętności przekazywanych z pokolenia na pokolenie, zapewniający poczucie przynależności i ciągłości społecznej" w tych krajach. Podstawą diety są warzywa, owoce, pieczywo, makaron, ryby, no i przede wszystkim oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (najlepsza i najcenniejsza).

Poświęćmy więc kilka słów tej drogocennej roślinie, jakiem jest oliwka. Warto bowiem ją poznać bliżej i docenić jej znaczenie nie tylko dla poprawy smaków potraw, ale przede wszystkim dla zdrowia.

Drzewa oliwne uprawiano już w czasach starożytnych. Pierwsze uprawy powstały we wschodniej części regionu śródziemnomorskiego, a w latach 5000–1400 r. p.n.e. rozprzestrzeniły się na obszarze od Krety po Syrię, Palestynę i Izrael. Mówi się, że najstarsze drzewo oliwnym liczy ok. 2000 lat i rośnie w okolicach Baru w Czarnogórze.

Stara Maslina, Czarnogóra

OLIWKI I OLIWA - SAMO ZDROWIE
W krajach śródziemnomorskich oliwa uznawana jest od tysięcy lat za środek zapewniający zdrowie. Ramzes II zalecał jej stosownie na wszelkie dolegliwości. Przez Homera zwana „złotym płynem”, przez starożytnych atletów używana do namaszczania ciała, posiadała właściwości nie tylko lecznicze, ale i magiczne. Drzewa i gaje oliwne były otoczone szczególną czcią, a gałązka oliwna stanowiła symbol pokoju. Liście święcono i palono w domach dla wypędzenia złych duchów. Mimo upływu wieków oliwki są nadal bardzo cenione, jednak głównie z powodu swojego dobroczynnego wpływu na organizm ludzki. Oliwki są bogate w związki mineralne – przede wszystkim fosfor, potas i żelazo, a także witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminę C i E. Należą do owoców wyjątkowo wysokokalorycznych, 100 g zawiera ok. 150 kcal. Jedna trzygramowa oliwka to 3–4 kcal. Oliwa z oliwek zawiera duże ilości kwasu oleinowego, który powoduje spadek zachorowań na astmę i alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Jest bogata w witaminy A, E, D oraz K. Pomaga przy miażdżycy, kamicy żółciowej, nieżycie i owrzodzeniu żołądka oraz w zaparciach a także zapobiega tworzeniu się wolnych rodników. Oliwa oczyszcza i reguluje procesy trawienia. Spowalnia procesy starzenia oraz doskonale wpływa na wzrost kości u dzieci. Przeciwdziała zakrzepom. Powinna być stosowana przez osoby chore na cukrzycę - doskonale asymiluje cukry i wyrównuje ich poziom we krwi. Olej z oliwek jest tłuszczem nienasyconym i nie zawiera cholesterolu, co jest niezwykle ważne dla osób stosujących wszelkiego rodzaju diety. Nie zawiera też soli i jest produktem bezglutenowym.

Bogata w jednonienasycone kwasy tłuszczowe (77%) oliwa z oliwek powoduje obniżenie stężenia „złego” cholesterolu LDL, nie zmniejszając poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.

PRODUKCJA OLIWY

Drzewo oliwne rośnie powoli, pierwsze owoce pojawiają się dopiero po ok. 10 latach. Zakwita na początku maja, a okres zbioru oliwek przypada na listopad. Stwierdzono, że najlepszą oliwę uzyskuje się z owoców zbieranych ręcznie, tak wiec większość drobnych producentów unika mechanizacji zbiorów.Owoc oliwki początkowo jest zielony, w miarę dojrzewania czerwienieje, by wreszcie przybrać fioletowoczarny kolor. Wewnątrz kryje się twarda, pomarszczona, jasnobrązowa pestka.Oliwki przeznaczone do bezpośredniego spożycia zrywa się z drzewa jeszcze niedojrzałe i w takim stanie poddaje się procesom ługowania, fermentacji i utleniania. Dopiero wtedy oliwki nabierają „oliwkowej” barwy i stają się łagodniejsze w smaku. Oliwki można też konserwować, używając specjalnej solanki, oliwy, ziół i różnych substancji aromatycznych. Owoce zawierają ok. 40–60% cennego tłuszczu. Dlatego też są przede wszystkim przerabiane (wraz z pestką) na oliwę. Do produkcji oliwy przeznacza się zdecydowaną większość, bo od 80 do 90 % światowych zbiorów. Pozostała część przeznaczona jest do konsumpcji w postaci owoców marynowanych lub kiszonych.Oliwa stosowana jest też jako składnik produktów kosmetycznych – olejków, kremów, maści itp., oraz do oświetlania – lampki oliwne. Oliwa z oliwek jest też najłatwiejszym i najtańszym nośnikiem stosowanym w aromaterapii. 30% całkowitej produkcji oliwy na świecie pochodzi z Hiszpanii, 24% z Włoch. Chorwacja zajmuje dopiero 19 miejsce, jednak produkowana tam oliwa (zazwyczaj u drobnych producentów) jest bardzo dobrej jakości.

Możemy się o tym przekonać, przywożąc z urlopu butelkę złocistej oliwy, w której zamknięte są smaki i zapachy Chorwacji.